1. Wstęp
Ohar (Tadorna tadorna), zwany również krakwą morską, to gatunek ptaka wodnego z rodziny kaczkowatych (Anatidae). Charakteryzuje się niezwykłym, kontrastowym ubarwieniem, a jego populacja zamieszkuje obszar Eurazji i północnej Afryki. W niniejszym artykule przedstawimy informacje na temat wyglądu, rozmieszczenia, biologii, ekologii, znaczenia dla człowieka, ochrony oraz zagrożeń tego interesującego gatunku ptaka.
2. Opis gatunku
2.1. Wygląd
Ohar to średniej wielkości ptak wodny o długości ciała wynoszącej 56-72 cm, a rozpiętości skrzydeł 95-105 cm. Samiec ma głowę i szyję ciemnozielone, kark biały, a pierś czarną. Brzuch oraz boki są białe, a na skrzydłach znajduje się szeroki, biały pas. Samica ma ciemnobrązową głowę i szyję, białe policzki oraz pierś i brzuch w kolorze ciepłego brązu. W obu płciach tęczówka oka jest jasnoniebieska.
2.2. Rozmieszczenie
Ohar występuje na obszarze Eurazji, od Wysp Brytyjskich, poprzez Europę i Azję, aż po Japonię oraz w północnej Afryce. W Polsce spotkać go można przede wszystkim na wybrzeżu Bałtyku, ale także na terenach położonych bliżej śródlądowych wód.
2.3. Środowisko
Gatunek ten preferuje wilgotne i błotniste środowiska, jak brzegi jezior, rzek, zatok morskich oraz estuariów. Ohary zasiedlają także tereny bagniste, słone błota oraz laguny. Zimą można je spotkać również na otwartych wodach morskich, gdzie szukają pożywienia.
3. Biologia i ekologia
3.1. Pożywienie
Ohar jest gatunkiem wszystkożernym. Jego dieta składa się głównie z roślin wodnych, owadów, małży, skorupiaków, a także drobnych ryb. Ptaki te zwykle żerują w płytkich wodach, gdzie za pomocą dzioba przekopują dno w poszukiwaniu pokarmu.
3.2. Rozród
Okres lęgowy oharów trwa od kwietnia do czerwca. Ptaki te są monogamiczne i tworzą pary na całe życie. Gniazdo umieszczają zwykle na ziemi, w zagłębieniach wyścielonych trawą, piórami i innym materiałem roślinnym. W zniesieniu znajduje się zwykle od 8 do 12 jaj, które są inkubowane przez około 28 dni, głównie przez samicę. Młode oharów są nidyfagami, co oznacza, że opuszczają gniazdo krótko po wykluciu i są zdolne do samodzielnego żerowania. Opieka rodzicielska trwa około 50-60 dni.
3.3. Wędrówki
Ohar należy do ptaków częściowo wędrownych. Ptaki zamieszkujące północne rejony swojego zasięgu występowania podejmują coroczne wędrówki na południe, aby przetrwać zimę w łagodniejszych warunkach. W przypadku ptaków zamieszkujących tereny o umiarkowanym klimacie, wędrówki są mniej regularne i często ograniczają się do przemieszczania się między różnymi siedliskami w poszukiwaniu pożywienia.
4. Znaczenie dla człowieka
Ohary mają pewne znaczenie w kulturze ludzkiej jako symbole natury oraz jako ptaki ozdobne. Są one również przedmiotem badań naukowych oraz obiektami obserwacji w ramach turystyki przyrodniczej. Choć nie są uważane za ptaki łowne, w niektórych krajach zdarza się, że są odławiane w celach spożywczych.
5. Ochrona i zagrożenia
Gatunek ten jest objęty ochroną gatunkową na większości obszarów swojego występowania. Zagrożeniem dla oharów może być utrata siedlisk związana z osuszaniem terenów bagiennych, zanieczyszczenie wód, zakłócenia spowodowane działalnością człowieka oraz drapieżnictwo ze strony innych zwierząt, takich jak lisy czy ptaki drapieżne. W celu zachowania populacji oharów, istotne jest monitorowanie ich liczebności, ochrona siedlisk oraz edukacja społeczeństwa na temat roli tego gatunku w ekosystemie.
6. Ciekawostki
- Ohar to ptak o niezwykle efektownym locie. W locie można obserwować charakterystyczne białe pasy na skrzydłach, co sprawia, że jest to ptak łatwo rozpoznawalny nawet z daleka.
- Młode oharów potrafią pływać i nurkować już krótko po wykluciu, co ułatwia im zdobywanie pożywienia.
- W trakcie zalotów samiec ohar wydaje charakterystyczne, głośne odgłosy przypominające trąbienie.
7. Podsumowanie
Ohar (Tadorna tadorna) to niezwykle interesujący gatunek ptaka wodnego, wyróżniający się swoim kontrastowym ubarwieniem oraz bogatą biologią i ekologią. Jako mieszkaniec różnorodnych środowisk, od słodkowodnych jezior i rzek po słone laguny i estuaria, odgrywa istotną rolę w ekosystemach, które zamieszkuje. W celu ochrony tego gatunku i jego siedlisk, niezbędna jest współpraca międzynarodowa, edukacja społeczeństwa oraz monitoring populacji oharów.
8. Bibliografia
- Cramp, S. (1977). Handbook of the birds of Europe, the Middle East, and North Africa: the birds of the Western Palearctic. Oxford University Press.
- del Hoyo, J., Elliott, A., & Sargatal, J. (1992). Handbook of the birds of the world. Lynx Edicions.
- Hagemeijer, W. J., & Blair, M. J. (1997). The EBCC atlas of European breeding birds: their distribution and abundance. T & AD Poyser.
- Snow, D. W., & Perrins, C. M. (1998). The Birds of the Western Palearctic, Concise Edition. Oxford University Press.
- Stroud, D. A., & Madsen, J. (2000). Waterbird populations and their conservation in relation to the Ramsar Convention on Wetlands. Stationery Office.
